Στην ταινία Matrix οι μηχανές ξεπάστρεψαν σχεδόν όλη την ανθρωπότητα. Στο Terminator ένας Αυστριακός τενεκές προσπαθούσε να στείλει το ανθρώπινο γένος στον άλλο κόσμο. Μα γιατί τέτοιο μένος; Γιατί τόσα καταπιεσμένα αισθήματα μέσα σε αθώα μικροκυκλώματα; Ίσως όλα αυτά να οδηγούν πίσω στις μέρες μας, σε έναν ύπουλο, τρελό μάγο της ηλεκτρονικής μουσικής ∙ τον Tom Jenkinson (ή αλλιώς Squarepusher). Υπάρχουν αρκετοί λόγοι... Διαφωτιστική είναι η παραδοχή του ίδιου ∙ το ενδιαφέρον που τρέφει να εξωθεί στα όρια τα μηχανήματα που χρησιμοποιεί. Ίσως γιατί ταλαιπωρεί άκακα ηλεκτρονικά στοιχεία πάνω σε πλακέτες μέχρι να γίνουν τέχνη; Ή μήπως πηγαινοέρχεται μέσα σε ηλεκτρονικό δίκτυο χτυπώντας τους τοίχους με ηλεκτρικό μπάσο. Σε κάποια συνέντευξη περιέγραφε πως μετέτρεψε ένα ανυποψίαστο drum machine σε granular Synthesis, παρά τη θέληση του κατασκευαστή. Λίγα κλικ πάνω στην προσωπική κονσόλα σύνθεσης αποκαλύπτουν βασικές δομικές κατασκευές όπως συνημιτονοειδείς συναρτήσεις και πύλες XOR. Με τόση κακομεταχείριση, οι μηχανές δεν έχουν άδικο αν μας κρατούν μούτρα.
Ο Tom «Squarepusher» Jenkinson (ή Duke of Harringay, ένα άλλο καλλιτεχνικό ψευδώνυμο) είναι ένας μοναδικός μουσικός. Ο ήχος του, αν και έχει καταβολές στο drum & bass δύσκολα μπορεί να περιγραφτεί με μία μόνο ταμπέλα. Στη σχετικά μεγάλη δισκογραφική του δουλειά έχει δώσει χαρακτηριστικά δείγματα πρωτοτυπίας. Όχι μόνο αναφορικά με το drum & bass (πιστεύω πως ο Jenkinson έχει κάνει σχεδόν τα πάντα σε επίπεδο drum programming), αλλά γενικά σαν μουσικός. Με τα «ηχητικά» πειράματά του, ένα πάζλ ετερόκλητων επιρροών, κατάφερε να επεκτείνει τα όρια της ηλεκτρονική μουσική. Διεύρυνε τόσο πολύ τους τρόπους έκφρασής της, ώστε να καταστεί πλέον δύσκολος ο διαχωρισμός από άλλα είδη (όπως για παράδειγμα από τη jazz). Το 1997 με το δίσκο Hard Normal Daddy κατασκεύασε ένα αμάλγαμα jazz και ηλεκτρονικής μουσικής με έναν τρόπο που δεν είχε ξαναγίνει. Το 1998 ήρθε και η επίσημη αναγνώριση με το άλμπουμ «Music Is Rotted One Note» το οποίο έλαβε εξαιρετικές κριτικές. Στο δίσκο αυτό ο δεξιοτέχνης μπασίστας και πολυμουσικός Jenkinson, σαμπλάρει τον εαυτό του. Παίζει κρουστά, μπάσο και πλήκτρα ενώ ουσιαστικά αναλαμβάνει τα καθήκοντα ενός ολόκληρου συγκροτήματος. Με το Go Plastic (2001) και το single «My Red Hot Car» πλησίασε όσο ποτέ άλλοτε σε mainstream επιτυχία. Φαίνεται σχεδόν φυσικό ένας τέτοιος μουσικός να μην απουσιάζει από το δυναμικό της ανεξάρτητης και πλέον πρωτοπόρας Warp Records, που έφερε στο φως ορισμένους από τους πιο παραγωγικούς και αξιόλογους καλλιτέχνες της ηλεκτρονικής μουσικής.
Ο νέος δίσκος «Just a souvenir» προέκυψε (σύμφωνα με την περιγραφή του Jenkinson) από το όραμα μίας «διαστρικής υπερμπάντας», κάπου μεταξύ του 2007 και 2008. Εν ολίγοις είναι ένας φόρος τιμής–ενθύμιο του Jenkison στη μεγαλύτερη μουσική παράσταση που παρευρέθη ποτέ. Αν ήταν όντως παρόν ή αν έπαθε επιληπτικό επεισόδιο μετά από 24ωρη συνεχή παρακολούθηση κινουμένων σχεδίων Manga, είναι ένα θέμα…Από την περιγραφή του (μπορείτε να τη βρείτε στο squarepusher.net) το όλο σκηνικό μοιάζει σαν μία από εκείνες τις στιγμές της ζωής που μας στιγματίζουν για πάντα… Έπεσα από τις σκάλες, είδα το Χριστό φαντάρο και όταν συνήλθα ήξερα ότι πρέπει να γράψω το επόμενο αριστούργημα. Πράγματι είναι γενναία η προσπάθεια να ανακαλέσει την λαμπρότητα των όσων συνέβησαν (υπερβολικά πολλά για τον εγκέφαλο ενός κοινού θνητού…). Η όλη όμως προσπάθεια ακούγεται κάπως ανεπαρκής στο αυτί. Για ένα σχήμα άλλωστε που έχει drummer Εσκιμώο, κιθαρίστα που μπορεί να αλλάζει τη ροή του χρόνου, μέλη του συγκροτήματος να κάνουν kayak και τα drums να αλλάζουν απότομα θέσεις μεταξύ τους.
Καταρχήν να πούμε ότι ο δίσκος «Just a souvenir» είναι ένα concept album με αδιαμφισβήτητο jazz ύφος. Το μεγαλύτερο μέρος του δίσκου αποτελεί την προσωπική εκδοχή του Jenkison για την jazz fusion, επεξεργασμένη με κλασικές κιθάρες, math rock και funk ηχογραφήσεις. Απλά η jazz εδώ δεν ερμηνεύεται με τον παραδοσιακό τρόπο παιξίματος. Βέβαια αυτό μπορούμε να πούμε για πολλά κομμάτια που έχει δώσει ο Jenkison έως σήμερα. Το Just a souvenir είναι όμως ο πρώτος δίσκος όπου η jazz δεν αποτελεί μόνο μέθοδο, άλλα είναι σκοπός. Οι ήχοι είναι πιο ακουστικοί από ποτέ, ενώ οι ηλεκτρονικές ηχητικές παρεμβολές και το μοντάρισμα είναι πιο ραφινάτα και έξυπνα. Αντικατοπτρίζει πολύ καλά όσα μας αρέσουν στον Jenkison σαν καλλιτέχνη. Καλή παραγωγή, πρωτότυπη σύνθεση, επιδέξια εκτέλεση των ακουστικών χωρίων και υψηλή αισθητική αντάξια μόνο ενός «Squarepusher». Ιδιαίτερες εκπλήξεις δεν υπάρχουν. Συνεχίζει να εξελίσσεται (όπως κάθε πραγματικός μουσικός) στους πειραματισμούς του με περίτεχνους αυτοσχεδιασμούς από ακομπανιαμέντα ακουστικών οργάνων (κυρίως με το custom-made εξάχορδο μπάσο) και κρουστών που αβίαστα εναλλάσσονται μεταξύ οργανικών και ψηφιακών. Ένα από τα λίγα νέα πράγματα στο Just A Souvenir είναι ένα στοιχείο πρώιμης garage rock με μετατροπέα φωνής-σήματος (vocoder). Από όλη τη δισκογραφία του Jenkison ο νέος δίσκος μοιάζει περισσότερο στο Hard Normal Daddy με το «υπερηχητικό» drum and bass χαρακτήρα του. Πράγματι αυτή η δουλειά μπορεί να χαρακτηριστεί υπερκινητική, υπερδραστήρια και με γρήγορες εναλλαγές από το ένα απίστευτο μουσικό κατασκεύασμα στο άλλο. Αρκετές φορές όμως οι περίτεχνες υπερβολές (για χάρη της τέχνης πάντα…) παίρνουν τη θέση της αισθητικής με ένα τρόπο που ο κοινός θνητός θέλει να ανοίξει το κρανίο και να πετάξει τα «μετριότατα» μυαλά του στον τοίχο. Από πολλούς καλλιτέχνες ο Squarepusher συνεχίζει να έχει μία από τις πιο ζωηρές και ενεργές μουσικές φαντασίες, αλλά με αυτό το δίσκο φαίνεται πως προσπαθεί να μείνει στη ιστορία της μουσικής παρά στο μυαλό μας. Αν το Just A Souvenir έγινε προκειμένου να το απολαύσει κανείς ή για να το θαυμάσει παραμένει ένα ανοιχτό θέμα τελικά… Η ιδιαίτερα γλαφυρή περιγραφή της συναυλίας, πηγή έμπνευσης κατά τον ίδιο, περισσότερο δικαιολογεί τις καλλιτεχνικές υπερβολές του Jenkison. Αποτέλεσμα είναι το άλμπουμ να μην μπορεί να παραμένει ακέραιο χωρίς το γκροτέσκ όραμα του δημιουργού του.
Τελικά ο δίσκο είναι ένα ενθύμιο, λαμπρό δε αλλά υπερβολικό. Είναι περισσότερο ένα επίτευγμα που μπορεί να χρησιμεύσει σαν αναφορά ή μνεία, για παράδειγμα στη jazz fusion. Το Just A Souvenir έχει ίσως τα προσόντα να γίνει κλασικό και μάλλον αυτός να είναι και ο σκοπός του. Κατά βάθος είναι ένα σουβενίρ, μία συλλογή από επιρροές ενός εκατονταετούς ταξιδιού jazz ιστορίας και μίας δεκάχρονης πορείας του Squarepusher.
Ο Tom Jenkinson αποδεικνύει με την πρόσφατη δουλειά του ότι ακόμα και σήμερα κανένας άλλος καλλιτέχνης δεν ακούγεται σαν κι αυτόν και είτε λόγω ταλέντου ή/και λόγω πρόθεσης, το Just A Souvenir αποτελεί μία ακουστική αλλά πάνω από όλα καλλιτεχνική πρόκληση και ένα ενδιαφέρον κομμάτι σύγχρονης μουσικής.
Squarepusher - Just a souvenir
2. The Coathanger
3. Open Society
4. A Real Woman
5. Delta-V
6. Aqueduct
7. Potential Govaner
8. Planet Gear
9. Tensor In Green
10.The Glass Road
11. Fluxgate
12. Duotone Moonbeam
13. Quadrature
14. Yes Sequitur
Για preview πατήστε εδώ
Δοκημάστε το εδώ
